pietscolumns, auteur op Pietscolumns.nl

Studenten gevraagd en werknemers gezocht

De diervoedersector heeft een groot tekort aan gekwalificeerd technisch personeel. Een sector brede inzet is nodig om studenten te interesseren voor dit mooie vakgebied. Zonder jonge mensen is er geen toekomst.

Er kampen meer sectoren met een tekort aan arbeidskrachten. Dagelijks luidt er wel een sector de noodklok. De rechterlijke macht, de bouw, de transportsector, de zorg, installatiebedrijven en onderwijs kampen allemaal met dit probleem. Een recent rapport van de Rabobank concludeerde dat het gebrek aan personeel de economische groei de komende jaren zal vertragen.

De diervoedersector is relatief klein. Op de arbeidsmarkt wordt een hevige strijd gestreden om kandidaten. De arbeidsvoorwaarden worden aangepast ten gunste van de werknemers en schoolverlaters zijn voor hun afstuderen al verzekerd van een baan. Iedere persoon, die de sector verlaat creëert een domino effect van vacatures. De enige oplossing is de arbeidspool te vergroten. Dat is niet eenvoudig.

Het dalend aantal veehouderijbedrijven heeft direct tot gevolg dat minder mensen van huis uit bekend zijn met de veehouderij. De instroom uit die bron droogt op. Het negatieve imago van de veehouderij en de intensieve veehouderij in het bijzonder helpt niet om mensen van buiten de sector aan te trekken.

Tien jaar geleden is de Stichting Bevordering Studie Diervoeding opgericht. Meer dan 150 studenten, die diervoeding als specialisatie kozen, ontvingen een beurs. Het aantal studenten diervoeding is toegenomen. Desondanks zijn er nog veel vacatures in de traditionele veehouderijsectoren. Vooral de pluimvee- en varkenshouderijspecialisaties zijn zorgenkindjes.

De interesse voor dieren is bij jonge mensen zeker aanwezig. Hen te stimuleren te kiezen voor de voeding van landbouwhuisdieren vraagt een nieuwe aanpak. Dat kan de stichting BSD niet alleen, maar vraagt inzet van alle betrokkenen. Een aanpak die gericht moet zijn op de eerste en tweedejaars studenten in de opleidingen en op alle niveaus, van het lager beroepsonderwijs tot academisch niveau.

De branche zal de handen in één moeten slaan. Gezamenlijke niet bedrijfsspecifieke en aansprekende voorlichting aan jonge mensen, die hun keuze nog moeten maken, is onontbeerlijk. De stichting BSD zoekt naar methoden om dat te realiseren. Ideeën en hulp zijn meer dan welkom. Het geven van ondersteuning in de vorm van beurzen of het aanbieden van extra activiteiten is niet voldoende.

De diervoedersector draagt bij aan een groot aantal maatschappelijke vraagstukken. De vermindering van het antibiotica gebruik, de bijdrage aan de circulaire economie en de initiatieven rondom carbon footprint zijn aansprekende thema’s die door de jeugd niet aan onze sector worden gekoppeld. Als we erin slagen dit beeld te veranderen worden we ook weer aantrekkelijker voor de jeugd van vandaag, de student van morgen en de werknemer van overmorgen.

Klimaatakkoord

De komende tijd zullen de nodige politieke hete aardappels moeten worden doorgeslikt. Wachten tot ze afgekoeld zijn kan niet. De klimaattafels hebben hun werk gedaan en langverwachte adviezen uitgebracht. Het echte werk begint pas als de regering deze heeft overgenomen. Het creëren van draagvlak voor lastige beslissingen vraagt tijd, die er niet is.

De urgentie van de opwarming van de aarde vraagt om actie. Dat zal weerstand oproepen en veel discussie geven voordat de maatregelen worden geaccepteerd en omarmd. Je moet immers veranderen en het vertrouwde opgeven. Het overtuigen van een hele bevolking wordt een hele klus.

Dit voorjaar was ik betrokken bij een discussie over de klimaatproblematiek. De deelnemers waren lokaal actieve en gerespecteerde personen, die in kleine groepen discussieerden. Centraal stond de vraag: Wat ben jij bereid om te doen of te laten om een bijdrage aan de oplossing voor het klimaatprobleem te leveren?

Tijdens de terugkoppeling werd een breed scala aan argumenten, meningen en excuses gehoord. Er was een groot verschil in urgentiegevoel. De opmerkingen: “ Het zal mijn tijd wel duren” en “dit is een probleem dat de volgende generatie moet oplossen” vertegenwoordigden de ene kant van het spectrum. Aan de andere kant werd gesteld dat een combinatie van maatregelen noodzakelijk is en het misschien al 5 voor 12 is geweest.

De bereidheid om financieel te investeren in oplossingen was groot. Voor deze groep is dat een relatief gemakkelijk. Het rendement op investeringen in isolatie en zonnepanelen is aantrekkelijk. De terugverdientijd is kort. Dat is ook argument dat Ed Nijpels gebruikte tijdens de presentatie van het akkoord. De werkelijkheid is dat niet iedereen daar geld voor heeft of andere prioriteiten stelt. Anders lag elk geschikt dak vol met zonnepanelen of was ieder huis geïsoleerd.

Het ontbrak aan bereidheid om leefpatronen aan te passen of gemak in te leveren. Die pijn past nog niet in ons denken. De strandvakantie op Bali, de kennismaking met andere culturen of het vervangen van nog bruikbare spullen omdat we toe zijn aan iets nieuws, blijken aantrekkelijke verworven rechten.

Ook ik vind het lastig om dergelijke keuzes te maken vooral als anderen dat niet doen. Waarom zou ik dan het sufferdje zijn? De weg van de minste weerstand is verleidelijk. We zijn geneigd om het eigenbelang boven dat van de gemeenschap te stellen. Vooral als de negatieve effecten pas op lange termijn zichtbaar worden. Het is onontkoombaar dat noodzakelijke gedragsveranderingen door overheden worden gestuurd.

Er moeten pijnlijke keuzes worden gemaakt. Het zorgeloos omgaan met energie en ongebreideld consumeren zijn verleden tijd. Laten we hopen dat er voldoende politieke moed is om impopulaire maatregelen te treffen en politici voldoende ruggengraat hebben om weerstand te bieden aan de Gele Hesjes draak, die ongetwijfeld ook bij deze verandering vuur zal spuwen.

Flevolandse trots met een rafeltje

Flevoland is koploper in biologische landbouw. Biologische boeren gaan bewust om met hun directe omgeving en zorg voor de bodem. Deze regionale trots is daarom terecht. Vanuit een mondiaal perspectief zit er een schaduwzijde aan. Het Nederlandse streven naar duurzaamheid gaat ten koste van het milieu elders in de wereld.

Het areaal biologische akkerbouw groeit nog steeds. Ruim 3 % is biologisch. In Flevoland is dat 10 % en nog eens 5 % is in de overgang. Lelystad, Dronten en Zeewolde behoren tot de top 5 gemeenten in Nederland met het grootste percentage biologische bedrijven.

De motieven om over te schakelen van gangbare teeltmethoden naar biologische zijn divers. De eerste boeren handelden vanuit een biologisch dynamische filosofie. Bij de volgende generatie speelde naast idealisme ook marktgericht economisch denken.

Onlangs hoorde ik een nieuw motief. De traditionele ketens in de landbouw worden te dwingend voor het ondernemerschap. Keuzes voor zaai- en pootgoed worden door de afnemers bepaald. De prijzen zijn daarbij ook nog eens van te voren bepaald. De biologische ketens lijken minder knellend.

Ik begrijp de individuele beslissingen. Toch doet het iedere keer pijn als ik hoor dat weer een boer gaat omschakelen. Het is een rijdende trein, die maar voort dendert. Voor de wereldvoedselvoorziening is het een slechte zaak dat hoogwaardige Flevolandse grond niet ten volle wordt benut om voedsel te produceren. De biologische teelt heeft minder en sterk wisselende opbrengsten.

De wereldhandel in agrarische producten is een groot communicerend vat. Minder productie hier betekent dat meer voedsel elders moet worden verbouwd. Er zijn nog maar weinig plaatsen in de wereld waar dat nog kan. De indirecte consequentie is dat meer bosgebieden in Zuid Amerika ontgonnen moeten worden om de wereld te blijven voeden.

De universiteit van Wageningen stelde enkele jaren geleden dat de opbrengsten van granen en aardappelen 10 tot 40 % lager waren op biologische bedrijven. Rekening houdend met de lagere opbrengsten per ha elders in de wereld, wordt voor iedere 2 hectare biologische landbouw in Flevoland ter compensatie 1 hectare bos in Zuid Amerika gekapt.

Het Hudson Institute’s Center for Global Food Issues schat dat moderne, efficiënte landbouwtechnieken de wereld 39 miljoen vierkante kilometer aan natuurgebied hebben bespaard. Dit is vijf keer de oppervlakte van het Amazoneregenwoud. Als de hele wereld overgaat op biologisch boeren, moet nog eens 26 miljoen vierkante kilometer bos tegen de vlakte. Meer dan 600 keer de oppervlakte van Nederland.

Op basis van de objectieve feiten is de Flevolandse trots niet gepast. De maatschappelijk acceptatie van efficiënte voedselproductie brokkelt steeds verder af. De biologische landbouw zal blijven toenemen ondanks de negatieve effecten op de mondiale duurzaamheid.

De biologische landbouw is goed voor het regionale milieu. Dit Flevolandse “milieubewustzijn” is echter ongepast als we de wereld willen blijven voeden. We gooien de problemen over de schutting. Niet iets om echt trots op te zijn.

Welzijn of Duurzaam

De West-Europese veehouderij worstelt met het dilemma: krijgt welzijn of duurzaamheid prioriteit. Beide maatschappelijke wensen staan op gespannen voet met elkaar. Vooralsnog zijn ze onverenigbaar. Een debat over de balans tussen deze vraagstukken was dan ook een goed initiatief.

Onlangs werd in Nieuwspoort de 2-jaarlijkse Romijn lezing gegeven. Een lezing, die controversiële thema’s behandelt op het snijvlak van pluimveehouderij en maatschappij. Deze keer stond de balans tussen duurzaamheid en welzijn op de agenda. Sprekers met een verschillende achtergrond gaven hun zienswijze.

Vol verwachting had ik de reis naar Den Haag gemaakt. Aan het eind van de middag was ik lichtelijk teleurgesteld. Niet dat ik had verwacht mind-changing informatie te ontvangen, maar de meeste lezingen gaven uitsluitend, vaak al bekende, informatie. De sprekers hadden al een standpunt ingenomen. Het was jammer dat hun afwegingen onderbelicht bleven.

De meeste sprekers gaven dierwelzijn de hoogste prioriteit. Het Kipster-project werd een lichtend voorbeeld en boegbeeld voor de sector genoemd. De burger heeft welzijn hoog in het vaandel staan. Aandacht voor welzijn zal een maatschappelijke voorwaarde zijn om vleeskuikens te mogen houden.

Een andere spreker maakte duidelijk dat het paradepaardje van Wakker Dier, het langzaam groeiende kuiken, meer milieubelasting tot gevolg heeft in de vorm van CO2 emissie en bodemgebruik. Zij werkt bij een premixbedrijf dat wereldwijd actief is. Het advies dat het bedrijf aan haar klanten geeft is afhankelijk van de marktvraag in de desbetreffende regio.

Het inkomen van de vleeskuikenhouder kwam niet aan de orde. De spaarzame beschikbare gegevens wijzen op een lager saldo voor de boer bij langzaam groeiende dieren. Een steekproef op pluimveeweb noemt een verschil van 15 euro per m2. De dominante positie van supermarkten in de keten pakt ook hier niet positief uit voor de ketenpartners. Zoals gebruikelijk hangt de veehouder aan de laatste speen.

In een van de lezingen werd gerefereerd aan onderzoek dat zowel de efficiëntie als welzijn bij snel en langzaam groeiende kuikens had gemeten. In dat 15 jaar oude onderzoek bleek dat bij traag groeiende kuikens het welzijn beter, maar de milieubelasting groter was. De indruk bestaat, dat mede door regelgeving, de verschillen in welzijn beduidend zijn afgenomen. Er is behoefte aan meer recentere gegevens. Die zijn nauwelijks publiek beschikbaar zijn. Een gecontroleerd onafhankelijk onderzoek naar dit dilemma is hard nodig.

Welzijsverbeterende productiesystemen zijn negatief voor grondstoffengebruik, mineralen en broeikasgas emissies. De urgentie om de opwarming van de aarde te verminderen is groot. De keuze is een ethisch vraagstuk. In die afweging laat ik de balans doorslaan naar duurzaamheid. Als we vandaag niet beginnen ons daar op te richten, hebben generaties na ons daar nog last van. Welzijnsverbetering kan altijd nog.

De toekomst is aan witte eieren

De Nederlandse consument kiest bewust voor bruine eieren. Onterecht denkt hij of zij dat dit de meest duurzame keuze is, terwijl dat juist het witte ei is. Deze misperceptie is het gevolg van falende communicatie van de pluimveesector.

Er zijn zoveel verschillende soorten eieren dat de consument door de bomen het bos niet meer ziet. Toen ik jong was verkocht mijn vader maar 2 soorten; grote en kleine. Als je nu voor het schap staat, proberen veel kleurrijke etiketten de aandacht te trekken. Scharreleieren, biologische eieren, vrije uitloop eieren, gras eieren, viergranen eieren, omega eieren communiceren via de zijkant van het doosje hun onderscheidend vermogen.

Een relatief nieuwe loot aan deze sorteringsboom is het Rondeel-ei. Het is het enige ei dat van de Dierenbescherming een 3-sterren keurmerk heeft gekregen. In een originele verpakking van 3 eieren presenteren zich aan het winkelend publiek. Voor een prijs, die bijna 2,5 maal hoger is dan het witte scharrelei, is de Mercedes onder de eieren te koop.

De Bentley onder de eieren kwam ik in Zwitserland tegen: “Eier mit Hertz”. Per 20 hennen liep er één haan bij. Het appelleerde aan de seksuele behoefte, die ieder wezen heeft en waarmee de consument zich kan identificeren. Je kunt je afvragen of het wel zo prettig is voor de voorkeurshen, die 20 keer per dag de scherpe, bewegende nagels van de haan op haar rug voelt.

Er is geen verschil tussen de witte en bruine eieren. In de beleving van de Nederlandse consument staat de bruine kleur voor gezond, welzijn en niet-batterij. De kleur geeft de eieren een extra positieve uitstraling. Marketeers maken gebruik van die associatie en willen daarom alleen bruine eieren in het merk. Het resultaat is bijna alleen bruine eieren in het schap. Onderaan bij je voeten staan in plastic doosjes witte scharreleieren.

Ik koop altijd witte eieren. Voor het welzijn van de kip maakt het geen verschil. Behalve dat het witte ei 2 cent goedkoper is, is ook de milieubelasting minder. Witte eieren hebben nogal wat voordelen als duurzaamheid in acht wordt genomen. De levensduur van de kippen is langer en per ei is 10 % minder voer nodig. Dat betekent een lagere behoefte aan grondstoffen, minder mineralen uitstoot en een lagere carbon footprint.

Een recente uitzending van de Keuringsdienst van Waarde was geheel gewijd aan het verschil tussen bruine en witte eieren. De presentatoren vroegen zich aan het eind van het programma oprecht en terecht af waarom er nog bruine eieren worden geproduceerd.

Consumenten perceptie is hardnekkig en moeilijk te veranderen. Het vraagt een uitgebreid communicatie traject. Daarnaast moet de hele keten willen meewerken. De vervanging van het bruine ei door een witte hoeft niet lange te duren als de supermarkten, die duurzaamheid hoog in het vaandel hebben, besluiten alleen witte eieren te verkopen. De uitzending van de Keuringsdienst van Waarde zou voor de legsector een vertrekpunt kunnen zijn voor gerichte communicatie naar de consument.( https://www.youtube.com/watch?v=hvfx8ooIpoU)

P.S.

2 weken na het schrijven van de column zag ik voor het eerst witte Vrije-uitloop eieren in het schap. Het gaat de goede kant op.

Chinese oplossingen

Internet heeft een grote invloed op ons gedrag en consumptiepatroon. De winkelcentra zijn van hun ziel beroofd. Niet alleen in ons land maar ook in China. De gezellige drukte is verworden tot een leegte waar een enkele digibeet eenzaam winkelt. Traditioneel bekende winkelketens als de HEMA en Blokker staan aan de rand van de afgrond. De statige panden van V&D wachten hetzelfde lot als veel kerken. Stadscentra worden strand boulevards: een aaneenschakeling van eettenten, terrassen en kroegen. Zo ook in China. Daar worden nieuwe ideeën getest waar het Westen van kan leren.

Het smartphone autisme is in China een nationale ziekte geworden. De levenslijn met de omgeving is Wechat, een combinatie van Whatsapp, Facebook, Fitbit, Paypal, Tikkie en wellicht nog veel meer. Geen Wechat betekent in die netwerkcultuur een sociaal isolement.

Het Wechat effect is alom zichtbaar. In de kantorenwijken staan tussen de middag files van maaltijdbezorgers. Zij mogen de kantoren niet in. Als een neergestreken zwerm bijenwachten ze onderaan de kantoorreuzen totdat ze van hun honing worden verlost. In de liften is het brede pallet van etensgeuren bijna misselijkmakend.

Als ik wat bij Bol.com bestel is mijn buurvrouw de klos. Half beschaamd haal ik ’s avonds het pakketje op. De eerste paar keer kreeg ik dan nog koffie, dat is over. Om die schaamte te vermijden zijn er in China andere oplossingen gevonden. Bij de recepties van kantoor zijn afhaalcentra voor internet bestellingen gemaakt. Service van de zaak.

En dan is daar de populaire, allesoverheersende internetwinkel Alibaba. Een exponent van de Chinese droom, die bestaat uit veel geld hebben en dat breed te laten hangen. Door het Alibaba- succes staan gloednieuwe winkelcentra te midden van kantorencomplexen leeg.

Er worden nieuwe bestemmingen gezocht. Een voorbeeld daarvan stond naast mijn hotel in Nanjing. Het complex heet Vrouwenhemel, maar dan in het Chinees. De basis is een grote kinderopvang open van 6 uur ’s morgens tot 11 uur ’s avonds. Een 5-sterren dagbesteding met speelplekken, knutselclubs en huiswerkbegeleiding. Speciale dieetprogramma’s voor de KFC-vadsige prinsen en prinsesjes van de één-kind gezinnen zijn optioneel.

De moeders komen 2 keer per dag in het kinderdomein waar ze zich in een snoepwinkel kunnen wanen. Sportschool en sauna exclusief voor vrouwen, nagelstudio’s, massage en schoonheidssalons, restaurants en een cosmetische kliniek voor kleine ingrepen inclusief gebitsverwitting en Westerse oogvorming. Kledingwinkels met de duurdere damesmode en bijbehorende accessoires zijn de chocola. Alles om het voor de bemiddelde moderne Chinese vrouw te behagen.

Er zijn dus oplossingen. Ik ben benieuwd wanneer we dit concept in de oude V&D panden zien verschijnen.

Kringlooplandbouw

Kringlooplandbouw is het toverwoord dat centraal staat in de visie van minister Schouten. We moeten meer circulair gaan denken. Op veel beleidsterreinen zal het roer om moeten om dit te realiseren. Deze toekomstvisie en bijvoorbeeld het voerspoor staan op gespannen voet met elkaar.

De Nederlandse veehouderij is groot geworden als veredelaar van reststromen tot hoogwaardige dierlijke producten. Geleidelijk is dat minder geworden. De huidige maatregel om via het voer de P-uitstoot te verminderen, draagt bij aan die negatieve trend.

Een cocktail van milieumaatregelen, voedselveiligheid en consumentenperceptie heeft de voersector de positie als verwerker van reststromen tot waardevolle producten, ontnomen. Het is nog niet zolang geleden dat de schillen werden opgehaald voor de koeien, restaurant afvallen voor varkens en slachtafvallen om na bewerking in veevoer te verwerken. Hergebruik dat ter wille van voedselveiligheid verboden is.

Daar zijn milieunormen bijgekomen. In het streven om de P via de mest te beperken worden voeders met een laag P gehalte geproduceerd. Het gevolg is dat bijproducten worden vervangen door granen, sojaeiwitten de voorkeur krijgen boven Europees raapzaadschroot en een product als DDGS minder aantrekkelijk wordt.

De voersector is helaas minder circulair geworden. Voer is steeds meer in competitie met voedsel voor de mens. Dit staat loodrecht op de lange termijn ambitie om circulair denken een integraal onderdeel van ons handelen te maken. Bovendien is de traditionele voorsprong van de Nederlandse veehouderij, waar goede goedkope voeders met bijproducten een belangrijk onderdeel van waren, verloren gaan.

De sector moet de ambitie hebben om de oude slogan “Van wat de mens niet lust of smaakt wordt door het vee iets goeds gemaakt” te vitaliseren. Daarvoor zal geïnvesteerd moeten worden om reststromen geschikt te maken voor diervoeding. Dat geldt niet alleen voor traditionele voedermiddelen maar ook producten, die nu niet in beeld zijn.

Dat zal de nodige tijd vragen. Het voerspoor zal de eerste tijd minder duurzame neveneffecten hebben. Dat is onvermijdelijk. Investeren in de verbetering van reststromen zal speerpunt in de sector moeten zijn. Pas dan zullen het voerspoor en circulair denken hand in hand kunnen gaan en kan de sector een bijdrage leveren aan de toekomstvisie van de minister.

Oostvaardersplassen

De strijd in de Oostvaardersplassen is gestreden. Het aantal grote grazers wordt verminderd. De koeien, paarden en herten krijgen hun oorspronkelijke functie weer terug. De biodiversiteit te verbeteren, de flora en fauna te ondersteunen. Een functie, die verloren was gegaan omdat zij zich ongebreideld mochten vermenigvuldigen.

Ik keek met gemengde gevoelens naar de dieren als ik met de treindoor het gebied reed. De grote kuddes zijn een lust voor het oog. Tegelijkertijd dacht ik aan de schaduwzijden, voor de dieren en de natuurontwikkeling.

Vorige week was het treinraampje geen venster naar een weelderig dierenrijk. Een lege, dorre vlakte met een enkele kale dode boom als onderbreking van de monotone saaiheid, vulde mijn blikveld. De voorvechters van “ laat de natuur zijn beloop hebben”, hadden de strijd verloren. Het leek of de tactiek van de verschroeide aarde was gebruikt. Zo zag het gebied eruit.

De inzet van dieren was oorspronkelijk het bevorderen van de biodiversiteit van het gebied, anders zou het uiteindelijk een groot wilgenbos worden. Zij zouden open vlakten creëren en voor meer variatie in het landschap zorgen. De voortplantingsdrift en het gebrek aan vijanden maakten dat het één steppelandschap werd, waar te weinig voer was voor alle dieren.

Het grote publiek vond deze grote dierentuin prachtige natuur. De aaifactor was het leidende sentiment. Met dieren in de hoofdrol werd een film over het gebied gemaakt: “De Nieuwe Wildernis”. Een nieuwe toeristische attractie met een hoog stads feel-good sentiment was geboren. Daar pasten honger, ziekte en de dood niet bij.

De eerste protesten tegen niet-ingrijpen beleid kwamen van lokale veehouders. De onnodige hongersnood botste met hun aangeboren zorgplicht voor dieren. Internationale commissies werden ingesteld die concludeerden dat deze kunstmatige natuur zijn gang mocht gaan. De beelden van uitgemergelde scharminkels kwamen niet uit Afrika, maar doken op in het centrum van ons land van melk en honing. Met dat verschil dat ingrijpen strikt verboden was.

Het voedseltekort nam in de winter van 2018 schrikbarende vormen aan. Er ontstond een brede coalitie tussen dieren liefhebbers uit de steden en veehouders om tegen het beleid in, de dieren bij te voeren. De spanning tussen actievoerders en beleidshandhavers liep hoog op. Medewerkers van Staatbosbeheer werden bedreigd , vergelijkingen met concentratiekampen waren niet uit de lucht, het escaleerde omdat het bijvoeren nadrukkelijk werd verboden.

Het beleid werd onder druk van de maatschappelijke commotie aangepast. Tijdelijk mocht er worden bijgevoerd. Desondanks overleefde bijna de helft van de dieren de winter niet. Een nieuwe commissie sprak zich uit over de toekomst van het gebied en de dieren in het bijzonder.

In de toekomst zullen er aanmerkelijk minder dieren zijn. Er zal meer moeras komen en er zullen bomen worden geplant. De verschroeide aarde kan weer tot leven komen. De grazers krijgen hun oorspronkelijke functie als terreinbeheerder terug. Als de zangvogels, de struwelen en de moerasvegetatie weer terugkeren kan de strijdbijl definitief worden begraven. We hebben dan een uniek park want voor echte natuur is in Nederland geen ruimte.

Alternatieve melk

Plantaardige dranken zijn in opkomst. Ze worden verkocht onder de misleidende naam melk. Het zijn witte vloeistoffen, die de zich bewustwanende consumenten, moeten verleiden.

De reden om naar alternatieven voor melk te zoeken zijn divers. Veganisten gebruiken uit principe geen dierlijke producten. Mensen met een lactose intolerantie kunnen melk niet verdragen. En dan heb personen die melk gewoon niet lekker vinden. Allemaal begrijpelijke motieven.

De alternatieven komen in veel varianten. Havermelk, sojamelk, kokosmelk, amandelmelk en rijstmelk: allemaal melken. De hele marketing trukendoos wordt opengetrokken om je bekend te maken met het product. Inclusief pitspoezige dames die je verleiden om te proeven.

Op een warme zomerse zaterdagmiddag werd ik verleid. Een verwachtingsvolle glimlach keek naar me, toen ik een slok nam uit het mij aangereikte pakje amandelmelk. De amandelsmaak explodeerde in mijn mond en was zo overweldigend dat ik moeite had het door te slikken. Beschaamd deed ik de rest in een afvalbak. Gewone amandelen smaken beter.

Het is onbegrijpelijk dat het melk mag worden genoemd. Melk is een beschermde naam, vastgelegd in de Warenwet en in EU-richtlijnen. De naam melk mag alleen worden gebruikt voor het product dat door melkklieren van vrouwelijke zoogdieren wordt afgescheiden zonder dat daar stoffen aan worden toegevoegd of onttrokken.

Sojamelk voldoet op geen enkele manier aan die definitie. Soja is geen zoogdier maar een biseksuele plant. Bovendien worden vaak vitamines, calcium en zout toegevoegd. In de biologische varianten zijn toevoegingen verboden. Dan moet de vitamine B12 uit een pilletje komen.

Recent onderzoek van Mc Gill University in Canada liet zien dat de voedingswaarde van de verschillende plantaardige “melken” minder was dan van koemelk. Soja kwam er nog het dichtste bij. Het positieve van soja is dat het isoflavonen bevat. Dit zijn hormoonachtige stoffen die de werking van estrogenen beïnvloeden. Vooral bij vrouwen na de overgang kan dit positief zijn.

Lactose intolerante mensen kunnen de melksuiker niet verteren. Het wordt dan brandstof voor de darmbacteriën met diarree of een opgeblazen gevoel als gevolg. Sojamelk kan geen alternatief zijn voor lactose intolerante mensen. Soja bevat vergelijkbare suikers, raffinose en stachyose. Ook die zijn onverteerbaar en hebben hetzelfde effect op de darmbacteriën als lactose.

Melk wordt geproduceerd door dieren. Het is een product dat zuiver is en waaraan niets is toegevoegd. Dat blijft ook zo. En al die andere “melken” zijn niet meer en niet minder dan plantendrankjes met een smaakje waar, afhankelijk van de producent, meer of minder stoffen aan zijn toegevoegd.

Vrouwenquotum

Vrouwen zijn ondervertegenwoordigd in leidinggevende functies. Door het glazen plafond zou er onvoldoende worden gezocht naar geschikte vrouwen. Er moet een vrouwenquotum komen om dit te veranderen. Ik vind dit een overdreven politiek correcte maatregel.

Toen ik het woord vrouwenquotum de eerste keer hoorde, dacht ik, zijn ze helemaal gek geworden. Werd er om een maximum aan vrouwen in leidinggevende posities gevraagd? Ik zag het al voor mij. De CEO van AKZO belt met zijn evenknie van Unilever met de vraag: “Heb jij nog quotum over? Kan ik het van je kopen? Ik heb een talentvolle vrouw, die ik wil benoemen maar mijn quotum is vol”. Ik zag een nieuwe vorm van vrouwenhandel opdoemen.

Er wordt precies het omgekeerde bedoeld. Ook met dat doel heb ik moeite. Niet dat er geen talentvolle, geschikte vrouwen zouden zijn om topfuncties te bekleden. Verre van dat. Moeite heb ik met het Calimero gedrag waarvan de derde feministische golf zich bedient.

Het zou de moeite waard zijn om te onderzoeken welke eigenschappen topvrouwen hebben. De keuzes die ze hebben gemaakt, zowel zakelijk als privé. De uitkomsten kunnen vrouwen met ambities helpen hun doel te bereiken.

Ik heb een paar maal meegemaakt dat zeer capabele vrouwen na hun bevalling minder wilden werken. Op mijn vraag of hun partner dat ook deed, werd ontkennend geantwoord. Zij vervielen in het traditionele rolpatroon. De dagelijkse huishoudelijk verplichtingen en zorg voor de kinderen kwam op hun schouders neer. Zij deden hun werk vervolgens goed maar niet meer dan dat.

Capaciteiten, talent en ervaring zijn alleen voldoende voor de absolute toppers. Anderen hebben meer nodig. De meest kritische periode in een loopbaan is tussen de 35 en 45 jaar. Dan moet je zichtbaar zijn of je onderscheiden. Als naast je werk al je energie wordt opgeslokt door je gezin, huishouden of carrière van je partner, komen de eigen ambities in het gedrang.

Beslissers moeten je kennen. Dat kan alleen door je te profileren en aandacht te besteden aan netwerken, hetzij zakelijk hetzij maatschappelijk. Als je naast je normale werk niet uit je privé cocon komt, lukt dat niet.

Wellicht wordt het allemaal hormonaal bepaald. Waar de testosteron van mannen hun bravoure geeft, maakt oxytocine vrouwen juist zorgzaam en voorzichtig. Daarnaast kan ook de seksuele voorkeur van vrouwen voor foute mannen een rol spelen. Daar mag niet te veel ondersteuning van worden verwacht.

Marike Stellinga betoogde in haar boek dat het glazen plafond niet bestaat. Het bestaat wel. De beste bouwers daarvan zijn de vrouwen zelf. Vrouwen met ambitie zullen duidelijke afspraken met hun partners moeten maken over de rolverdeling thuis. Soms zullen ze van hun omgeving een duwtje nodig hebben om door het zelfgebouwde glazen plafond heen te breken. Een vrouwenquotum is dan overbodig.