De komende tijd zullen de nodige politieke hete aardappels moeten worden doorgeslikt. Wachten tot ze afgekoeld zijn kan niet. De klimaattafels hebben hun werk gedaan en langverwachte adviezen uitgebracht. Het echte werk begint pas als de regering deze heeft overgenomen. Het creëren van draagvlak voor lastige beslissingen vraagt tijd, die er niet is.
De urgentie van de opwarming van de aarde vraagt om actie. Dat zal weerstand oproepen en veel discussie geven voordat de maatregelen worden geaccepteerd en omarmd. Je moet immers veranderen en het vertrouwde opgeven. Het overtuigen van een hele bevolking wordt een hele klus.
Dit voorjaar was ik betrokken bij een discussie over de klimaatproblematiek. De deelnemers waren lokaal actieve en gerespecteerde personen, die in kleine groepen discussieerden. Centraal stond de vraag: Wat ben jij bereid om te doen of te laten om een bijdrage aan de oplossing voor het klimaatprobleem te leveren?
Tijdens de terugkoppeling werd een breed scala aan argumenten, meningen en excuses gehoord. Er was een groot verschil in urgentiegevoel. De opmerkingen: “ Het zal mijn tijd wel duren” en “dit is een probleem dat de volgende generatie moet oplossen” vertegenwoordigden de ene kant van het spectrum. Aan de andere kant werd gesteld dat een combinatie van maatregelen noodzakelijk is en het misschien al 5 voor 12 is geweest.
De bereidheid om financieel te investeren in oplossingen was groot. Voor deze groep is dat een relatief gemakkelijk. Het rendement op investeringen in isolatie en zonnepanelen is aantrekkelijk. De terugverdientijd is kort. Dat is ook argument dat Ed Nijpels gebruikte tijdens de presentatie van het akkoord. De werkelijkheid is dat niet iedereen daar geld voor heeft of andere prioriteiten stelt. Anders lag elk geschikt dak vol met zonnepanelen of was ieder huis geïsoleerd.
Het ontbrak aan bereidheid om leefpatronen aan te passen of gemak in te leveren. Die pijn past nog niet in ons denken. De strandvakantie op Bali, de kennismaking met andere culturen of het vervangen van nog bruikbare spullen omdat we toe zijn aan iets nieuws, blijken aantrekkelijke verworven rechten.
Ook ik vind het lastig om dergelijke keuzes te maken vooral als anderen dat niet doen. Waarom zou ik dan het sufferdje zijn? De weg van de minste weerstand is verleidelijk. We zijn geneigd om het eigenbelang boven dat van de gemeenschap te stellen. Vooral als de negatieve effecten pas op lange termijn zichtbaar worden. Het is onontkoombaar dat noodzakelijke gedragsveranderingen door overheden worden gestuurd.
Er moeten pijnlijke keuzes worden gemaakt. Het zorgeloos omgaan met energie en ongebreideld consumeren zijn verleden tijd. Laten we hopen dat er voldoende politieke moed is om impopulaire maatregelen te treffen en politici voldoende ruggengraat hebben om weerstand te bieden aan de Gele Hesjes draak, die ongetwijfeld ook bij deze verandering vuur zal spuwen.